هیپنوتیزم چیست؟
نویسنده دکتر ناصر مشیر، روانشناس بالینی
می توان گفت که کلمه هیپنوتیزم را تقریبا همه مردم شنیده اند. با شنیدن این کلمه تعاریف و مفاهیم مختلفی به ذهن شنوندگان متبادر می گردد. بخشی از آنچه در ذهن شنونده در مورد هیپنوتیزم دخیره شده است ممکن است صحیح باشد و بخشی از آان به واقعیت نزدیک نباشد. در اینجا تلاش می شود که پاسخی کلی و مختصر به سوالاتی که ممکن است برای خواننده پیش آید ارائه شود.
هیپنوتیزم چیست؟
هیپنوتیزم حالتی ذهنی است که در آن شخص نسبت به تغییر و یا تقویت آنچه را که حقیقتا تمایل به تغییر یا تقویت آن دارد، پذیرش بیشتری دارد و این تغییر یا تقویت در ذهن و زندگی روزمره می تواند راحت تر اتفاق بیفتد.
آیا همه می توانند هیپنوتیزم را تجربه نمایند؟
تقریبا همه هیپنوتیزم می شوند مگر این که خود نخواهند که هیپنوتیزم بشوند.
هیپنوتیزم چه مراحلی دارد؟
شخص در هشیاری مراجعه می نماید. سپس حالت هیپنوتیزم و خلسه به کمک هیپنوتیزم کننده در شخص القاء می گردد و در نهایت با اتمام جلسه هیپنوتیزمی با فرمان هیپنوتیزم کننده شخص مجددا به حالت هشیاری عادی بازمی گردد.
آیا شخص در هیپنوتیزم هوشیاری دارد؟
بله شخص درحالت هیپنوتیزم نوعی از هوشیاری را تجربه می نماید.
آیا شخص در هیپنوتیزم می خوابد؟
هیپنوتیزم و خلسه هیپنوتیزمی با خواب متفاوت است. نوع آگاهی که در خواب و هیپنوتیزم وجود دارد با یکدیگر متفاوت است.
آیا شخص در هیپنوتیزم کنترل خود را از دست می دهد و هرچه هیپنوتیزم کننده بخواهد انجام می دهد؟
شخص در حالت خلسه شکلی ازهوشیاری پیشرفته را دارد و در این حالت ذهن آنچه را که تمایل به انجامش ندارند انجام نخواهد داد و کنترل فرد هیپنوتیزم شده در دستان خود اوست.
آیا ممکن است شخص از حالت هیپنوتیزم خارج نشود؟
هرگز چنین اتفاقی نمی افتد و حتی در صورتی که شخص در عمیق ترین حالات خلسه باشد باز هم پس از مدتی نسبتا کوتاه حتی بدون حضور شخص هیپنوتیزم کننده از حالت خلسه هیپنوتیزمی خارج خواهد شد.
آیا شخص در هیپنوتیزم اسراری را که نمیخواهد فاش کند بیان می نماید؟
شخص در هیپنوتیزم آنچه را که نخواهد انجام بدهد یا مورد پذیرشش نباشد انجام نمی دهد که از جمله آن بیان چیزهایی است که مایل به بیان آن نیست.
آیا هیپنوتیزم حلال همه مشکلات است؟
هیپنوتیزم تنها حالتی ذهنی است که موفقیت فرایند درمان در سَمت درمانگر به تبحر بالینی هیپنوتیزم کننده متکی است و هیپنوتیزم به خودی خود مشکل فرد را حل نمی کند.
هیپنوتیزم برای رسیدگی به چه مشکلاتی مفید است؟
می توان از ابزار هیپنوتیزم برای رسیدگی به طیف وسیعی از مشکلات ازجمله افسردگی ها، اختلالات اضطرابی، وسواس، فوبیا، آسیب روانی و بسیاری از مشکلات بهره جست.
در ادامه چند خط از کتاب « تکنیک‌های پیشرفته هیپنوتیزم درمانی و تحلیل هیپنوتیزمی» اثر ترنس واتز و ترجمه سید ناصر مشیر استخاره و سید محمد کاظم طباطبایی از چگونگی عملکرد ذهن را با هم می خوانیم:
«... این قانون بسیار ساده است، ولی هر قدر آن را بیشتر بیازمایید، بیشتر به عمق آن پی می‌برید:
در روان ، همه چیز با یکدیگر در ارتباط‌اند.
اهمیت این مسئله زمانی روشن می‌شود که دریابید ادراک هر آنچه برای ما اتفاق می افتد، درواقع از طریق ارجاع دادن آن واقعه به تجربیاتی که تاکنون برای ما رخ داده است، صورت می‌پذیرد. وقتی شما عینکی را می‌بینید بلافاصله متوجه می‌شوید که آن شیئ یک عینک است، نه یک مداد و نه یک بُرس مو یا یک کشتی یا کوه و یا اتومبیل، یک انسان و یا حتی یک حیوان. ولی مغز شما برای این که دریابد آنچه آن شیء چیست، باید تمام چیزهایی را که می‌شناسید مرور نماید. هر تجربه‌ای که تاکنون داشته‌اید... هر رویدادی که برای شما رخ داده است.
... در اینجا نکته بسیار مهمی وجود دارد و آن این است که: هنگامی که ما کودک هستیم، از زمانی که شروع به کشف دنیای اطراف خود می‌کنیم، فرایند مذکور پیوسته رخ خواهد داد. ولی مشکلی نیز وجود دارد و آن این است که ما بعضی از کشفیات خود را به اشتباه تفسیر می‌کنیم - اما این را نمی‌دانیم، بنابراین الگوهای ذهنی ما مبتلا به خطاهای قضاوتی و خطاهایی در درک و فهم می‌گردد. بر این اساس تا زمانی که به نحوی این خطاها را شناسایی نکنیم، تمام تجربیات زندگی را بر اساس آن “کژی” کوچکی که به وسیله الگوهای شخصی خود ما ایجاد شده است، تفسیر خواهیم کرد، چرا که ما پیوسته برای درک دنیای خود آن‌ها را مرور می‌نماییم.»